รูปแบบแท่งเทียน Doji Candlesticks

Doji Candlesticks คืออะไร?

Doji Candlesticks คือ รูปแบบแท่งเทียนที่สำคัญในการวิเคราะห์ทางเทคนิค ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ที่สื่อถึงความไม่แน่นอนระหว่างผู้ซื้อและผู้ขายในตลาด

รูปแบบแท่งเทียน Doji Candlestick Pattern สามารถเป็นได้ทั้ง Bullish (รูปแบบขาขึ้น) และ Bearish (รูปแบบขาลง) ค่ะ ขึ้นอยู่กับ “ตำแหน่ง” ที่ปรากฏบนกราฟ

ลักษณะเด่นคือ มีลำตัวเทียนที่เล็กมากหรือแทบไม่มีเลย เพราะราคาเปิดและราคาปิดเกือบจะเท่ากัน สิ่งนี้แสดงให้เห็นว่าไม่มีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง (ทั้งฝั่งซื้อและฝั่งขาย) สามารถควบคุมตลาดได้อย่างชัดเจน

• หัวใจของ Doji คือการที่แรงซื้อ (ฝั่งกระทิง) และแรงขาย (ฝั่งหมี) ต่อสู้กันอย่างดุเดือดตลอดช่วงเวลาการซื้อขาย แต่สุดท้ายไม่มีฝ่ายใดสามารถเอาชนะได้อย่างเด็ดขาด ทำให้ราคาปิดกลับมาอยู่ที่ระดับเดียวกับราคาเปิด เหมือนการชักเย่อที่จบลงด้วยผลเสมอ
• การปรากฏตัวของ Doji บ่งบอกว่าตลาดกำลังอยู่ในภาวะสับสนและไม่แน่ใจในทิศทางต่อไป แนวโน้มเดิมที่เคยแข็งแกร่ง (ไม่ว่าจะเป็นขาขึ้นหรือขาลง) เริ่มอ่อนกำลังลง และอาจถึงจุดเปลี่ยนที่สำคัญ

ความหมายของ Doji เมื่ออยู่แหน่งที่สำคัญของกราฟราคา

• ท้ายแนวโน้มขาขึ้น: อาจเป็นสัญญาณเตือนว่าแรงซื้อเริ่มหมด และอาจเกิด การกลับตัวเป็นขาลง
• ท้ายแนวโน้มขาลง: อาจเป็นสัญญาณว่าแรงขายเริ่มอ่อนกำลัง และอาจเกิด การกลับตัวเป็นขาขึ้น
• ระหว่างช่วงพักตัว (Sideways): มีความสำคัญน้อยลง เพราะตลาดอยู่ในภาวะลังเลอยู่แล้ว Doji เพียงแค่ยืนยันสภาวะนั้น

องค์ประกอบสำคัญของรูปแบบ Doji Candlesticks 

องค์ประกอบสำคัญของรูปแบบ Doji Candlesticks สามารถแบ่งได้เป็น 3 ส่วนหลัก ซึ่งแต่ละส่วนจะบอกเล่าเรื่องราวการต่อสู้กันระหว่างแรงซื้อและแรงขายในตลาด:

1. ลำตัวเทียนที่เล็กมาก (Very Small or Non-Existent Real Body)

นี่คือลักษณะเด่นที่สุดและเป็นหัวใจสำคัญของ Doji

• คำอธิบาย: ลำตัวเทียน (Real Body) คือส่วนที่เป็นระยะห่างระหว่าง “ราคาเปิด” และ “ราคาปิด” การที่ลำตัวเล็กมากจนเกือบเป็นเส้นตรงหมายความว่า ราคาเปิดและราคาปิดอยู่ในระดับเดียวกันหรือใกล้เคียงกันมาก
• ความหมาย: เป็นบทสรุปที่ชัดเจนว่าการต่อสู้ระหว่างแรงซื้อและแรงขายในวันนั้นจบลงด้วย “ผลเสมอ” ไม่มีฝ่ายใดสามารถคุมตลาดได้อย่างเบ็ดเสร็จ

2. ไส้เทียนด้านบน (Upper Shadow)

แสดงถึงความพยายามของฝั่งซื้อ (กระทิง)

• คำอธิบาย: คือเส้นที่ลากจากด้านบนของลำตัวขึ้นไปหา “ราคาสูงสุด” (High) ของวัน
• ความหมาย: ความยาวของไส้เทียนด้านบนจะบอกว่าในระหว่างวันนั้น ฝั่งซื้อเคยพยายามผลักดันราคาขึ้นไปได้สูงเพียงใด แต่สุดท้ายก็ถูกแรงขายตบกลับลงมา ทำให้ไม่สามารถยืนระยะที่ราคาสูงสุดได้

3. ไส้เทียนด้านล่าง (Lower Shadow)

แสดงถึงความพยายามของฝั่งขาย (หมี)

• คำอธิบาย: คือเส้นที่ลากจากด้านล่างของลำตัวลงไปหา “ราคาต่ำสุด” (Low) ของวัน
• ความหมาย: ความยาวของไส้เทียนด้านล่างจะสะท้อนว่าฝั่งขายเคยมีพลังในการทุบราคาลงไปได้ต่ำแค่ไหน แต่สุดท้ายก็ถูกแรงซื้อดันกลับขึ้นมาได้เช่นกัน

ลักษณะของรูปแบบ Doji Candlesticks

ลักษณะ Bullish (สัญญาณขึ้น)

Doji จะเป็นสัญญาณ Bullish เมื่อมันเกิดขึ้น “ในช่วงท้ายของแนวโน้มขาลง” (Downtrend) โดยเฉพาะเมื่อเกิดใกล้ๆ กับแนวรับที่สำคัญ รูปแบบที่เห็นได้ชัดเจนคือ Dragonfly Doji

• ลักษณะของ Dragonfly Doji: จะมีรูปร่างเหมือนตัว “T” โดยมีราคาเปิด, ราคาสูงสุด และราคาปิดอยู่ที่ระดับเดียวกันหรือใกล้กันมาก และมีไส้เทียนด้านล่างที่ยาวมาก
• จิตวิทยาเบื้องหลัง:
  • ตลาดกำลังเป็นขาลง: แรงขาย (หมี) ควบคุมตลาดอยู่ และพยายามกดราคาลงไปอีก
  • เกิดการสู้กลับ: ไส้เทียนยาวๆ ด้านล่างแสดงให้เห็นว่า แม้แรงขายจะทุบราคาลงไปทำจุดต่ำสุดใหม่ แต่ก็ถูกแรงซื้อ (กระทิง) ที่ซุ่มรออยู่ดันราคากลับขึ้นมาอย่างรุนแรงจนมาปิดที่ราคาเปิดได้สำเร็จ
  • ความหมาย: มันคือสัญญาณแรกที่บอกว่า “แรงขายเริ่มหมดแรงแล้ว” และมีโอกาสที่แรงซื้อจะกลับเข้ามาคุมตลาด ซึ่งอาจนำไปสู่การกลับตัวเป็นขาขึ้นได้

ลักษณะ Bearish (สัญญาณลง)

ในทางกลับกัน Doji จะเป็นสัญญาณ Bearish เมื่อมันเกิดขึ้น “ในช่วงท้ายของแนวโน้มขาขึ้น” (Uptrend) โดยเฉพาะเมื่อเกิดใกล้ๆ กับแนวต้านที่สำคัญ รูปแบบที่พบบ่อยคือ Gravestone Doji

• ลักษณะของ Gravestone Doji: มีรูปร่างเหมือนตัว “T” กลับหัว โดยมีราคาเปิด, ราคาต่ำสุด และราคาปิดอยู่ที่ระดับเดียวกัน และมีไส้เทียนด้านบนที่ยาวมาก
• จิตวิทยาเบื้องหลัง:
  • ตลาดกำลังเป็นขาขึ้น: แรงซื้อ (กระทิง) กำลังคึกคักและดันราคาขึ้นไปเรื่อยๆ
  • เกิดการต้านทาน: ไส้เทียนยาวๆ ด้านบนแสดงให้เห็นว่า แม้แรงซื้อจะพยายามดันราคาขึ้นไปทำจุดสูงสุดใหม่ แต่ก็ถูกแรงขาย (หมี) ที่ไม่เคยปรากฏมาก่อนสกัดกลับลงมาอย่างรุนแรงจนปิดที่ราคาเปิด
  • ความหมาย: เป็นเหมือน “รอยร้าวแรก” ของแนวโน้มขาขึ้น ที่บอกว่า “แรงซื้อเริ่มแผ่ว” และอาจถูกแรงขายเข้าควบคุมแทน ซึ่งอาจนำไปสู่การกลับตัวเป็นขาลง

รูปแบบแท่งเทียน Doji ที่ดีที่สุด

Rickshaw Man (หรือ Long-Legged Doji):

• เป็น Doji ที่มีไส้เทียนบนและล่าง ยาวเป็นพิเศษ บ่งบอกถึงความลังเลอย่างสุดขีดในตลาด

Harami Cross:

• เกิดจากแท่งเทียนยาว 1 แท่ง ตามด้วย Doji ที่มีขนาดเล็กกว่าและอยู่ ในกรอบ ของแท่งเทียนแรก เป็นสัญญาณว่าแนวโน้มเดิมเริ่มหมดแรงและอาจกลับตัว

Morning Star Doji:

• รูปแบบกลับตัวเป็น ขาขึ้น เกิดขึ้นที่จุดต่ำสุดของขาลง ประกอบด้วย 3 แท่ง: แท่งแดงยาว -> Doji ที่กระโดดลงมา -> แท่งเขียวยาว

คลิปที่น่าสนใจ

• นาที 0:05 – Doji คืออะไร: ผู้บรรยายอธิบายพื้นฐาน Doji ว่าเป็นรูปแบบที่ราคาเปิดและปิดใกล้กันมาก 
• นาที 0:44 – Gravestone Doji (โดจิป้ายหลุมศพ): อธิบายเป็นสัญญาณ bearish (ตลาดหมี) หรือสัญญาณขายแข็งแกร่ง โดยเฉพาะหลังแนวโน้มขาขึ้น 
• นาที 1:08 – ความสำคัญของตำแหน่ง Doji: Doji ในตลาด sideways ไม่ค่อยสำคัญ แต่สำคัญมากเมื่อเกิดที่จุดสูงสุดของขาขึ้น หรือจุดต่ำสุดของขาลง 
• นาที 3:14 – Dragonfly Doji (โดจิแมลงปอ): อธิบายเป็นสัญญาณ bullish (ตลาดกระทิง) หรือสัญญาณซื้อ เมื่อเกิดหลังหุ้นถูกขายต่อเนื่อง แสดงโอกาสกลับตัวขึ้น 
• นาที 4:49 – Standard Doji (โดจิมาตรฐานรูปกากบาท): พูดถึง Doji รูปกากบาท สะท้อนการต่อสู้รุนแรงระหว่างซื้อและขาย เป็นสัญญาณไม่แน่นอนสูง สำคัญที่สุดที่จุดสูงสุดหรือต่ำสุดของแนวโน้ม

สรุป

Doji Candlestick Pattern อยู่ที่การเป็นเครื่องมือ “ยืนยันความไม่แน่นอน” ของตลาด ช่วยให้นักเทรดสามารถแยกแยะระหว่างการพักตัวเพื่อไปต่อ กับการกลับตัวได้อย่างชัดเจน

นอกจากนี้ ยังให้กรอบการเทรดที่แน่นอนทั้งจุดเข้าและจุดตัดขาดทุน ทำให้บริหารความเสี่ยงได้ง่าย โดยหัวใจของมันคือการแสดงให้เห็นว่าแรงซื้อและขายสมดุลกัน จึงเป็นสัญญาณที่ช่วยเพิ่มความมั่นใจในการเทรดตามบริบทตลาดได้อย่างมาก อย่างไรก็ตาม ควรใช้ร่วมกับ indicators อื่นเพื่อหลีกเลี่ยง false signals และ trade ใน timeframe สูงเพื่อลด noise

แหล่งอ้างอิง

• Hayes, A. (2023, August 2). Doji: What the candlestick pattern means, with examples. Investopedia. https://www.investopedia.com/terms/d/doji.asp
• TrendSpider Doji candlesticks: A trader’s guide. https://trendspider.com/learning-center/doji-candlesticks-a-traders-guide/
• MindMathMoney. The Doji candlestick pattern: Dragonfly, Gravestone, Long-legged, and Four Price Doji. https://www.mindmathmoney.com/articles/the-doji-candlestick-pattern-dragonfly-gravestone-long-legged-and-four-price-doji

FAQ — รูปแบบแท่งเทียน Doji Candlesticks

 

เขียนโดย

Poomipat Wonganun

ผู้ตรวจทานความถูกต้อง

Chatchawal Nakcharoen