วิธีเอาชนะความโลภและความกลัว ด้วยจิตวิทยาการลงทุน

จิตวิทยาการลงทุน คืออะไร

จิตวิทยาการลงทุน คือ สิ่งหนึ่งในการกำหนดชะตาชีวิตในการเทรดหรือลงทุน แต่เป็นเรื่องที่หลายคนมองข้าม เมื่อเทรดเดอร์หรือนักลงทุนเข้ามาในตลาด สิ่งแรกที่จะค้นหาเพื่อให้ได้มานั่นก็คือ ระบบเทรด ที่จะสามารถทำกำไรให้ได้อย่างรวดเร็ว

สิ่งที่ควบคุม อยู่เบื้องหลังของพฤติกรรม คือระบบหลักของจิตวิทยา เพราะจิตวิทยาการลงทุน คือตัวกำหนด ความคิด จิตใจ และพฤติกรรมในการลงทุน ควบคุมการตอบสนองโดยอัตโนมัติ ทั้งที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว

จึงทำให้หลงลืมสิ่งที่สำคัญกว่า เพราะโฟกัสหรือมีเป้าหมายที่ไม่ถูกต้อง ดังคำกล่าวที่มีต่อ ๆ กันมาว่า…

จะมีนักลงทุนหรือเทรดเดอร์ที่ประสบความสำเร็จ อยู่ได้อย่างดีหรือมั่งคั่งร่ำรวยจากการลงทุน เพียงแค่ 5% เท่านั้น

ส่วนอีก 95% ส่วนหนึ่งล้มเหลว หรือทำได้เพียง ประคับประคองด้วยความหวังว่า วันหนึ่งจะประสบความสำเร็จ

จิตวิทยาการเทรดหรือการลงทุน จึงเป็นเรื่องที่สำคัญกว่าเรื่องอื่น ๆ เพราะเป็นตัวกำหนดอารมณ์ ความโลภ ความกลัว หรือเป็นเรื่องของการควบคุมตัวเอง เพื่อให้สามารถเอาชนะตลาดได้ ไม่ว่าจะอยู่ในสภาวะใดก็ตาม เทรดเดอร์หรือนักลงทุนไม่ควรมองข้าม ถ้าอยากประสบความสำเร็จด้านการลงทุน ควรพัฒนาจิตใจ จัดการอารมณ์ และควบคุมตนเองได้ และความสำเร็จในด้านอื่น ๆ จะมาเอง

สิ่งที่กำหนดชะตาด้านการเทรด

เดินเรือยังต้องมีเข็มทิศ เดินหมากชีวิตจะไม่คิดได้ยังไง คำนี้ไม่เกินจริง และที่สำคัญการที่จะประสบความสำเร็จให้ได้จากการลงทุน หรือการเป็นเทรดเดอร์ ควรเริ่มต้นด้วย “เป้าหมายที่ถูกต้อง”

คนส่วนใหญ่ที่เข้ามาหาเงินในตลาดทุน

ภาพแสดงถึง สิ่งที่คนส่วนใหญ่ต้องการ ที่จะเข้ามาเทรดหรือลงทุน ในตลาดทุนต่าง ๆ เป็นปัจจัยหลักที่ทำให้ล้มเหลว ผิดทาง ทั้งในระยะสั้นและระยะยาว

• หาเงิน: คงไม่มีใครปฎิเสธว่า เข้ามาลงทุนในตลาดหุ้น Forex หรือตลาดใด ๆ ก็ตาม ล้วนต้องการหาเงิน หรือฝันอยากจะมีความมั่งคั่งร่ำรวยกันทั้งนั้น
• อยากรวย: อยากรวยไม่ผิด และเป็นเรื่องที่ใคร ๆ ก็ต้องการกัน แต่อยากรวยในแบบที่ผิด จะเป็นอุปสรรคในการลงทุน
• อยากมีอิสรภาพอย่างรวดเร็ว: เรื่องของอิสรภาพใคร ๆ ก็ต้องการ ชีวิตที่เป็นอิสระจากเงินและเวลา จะไปที่ไหนเมื่อไหร่ นานแค่ไหนก็ไปได้
• อยากใช้เงินน้อย ไปหาเงินก้อนโต: หวังอยากรวยเร็ว โดยใช้เงินก้อนน้อย ๆ เพื่อไปคว้าเอาเงินก้อนโต โดยที่ไม่ทุ่มเทอะไร
• รวยง่าย ๆ: คิดว่าการลงทุนในตลาดหุ้น ตลาด Forex หรือตลาดทุนใด ๆ เป็นหนทางที่จะทำให้รวยได้แบบง่าย ๆ

ล้วนคือ “ความผิดพลาด” โดยเริ่มจากความคิด เป็นกระดุมเม็ดแรกที่หลาย ๆ คนมองข้าม และลืมทบทวนว่า สิ่งที่คิดและคาดหวัง นั่นคือหนทางที่ถูกต้องแล้วหรือไม่ จึงเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้คนส่วนใหญ่ยังล้มเหลว

แล้วจะรู้ได้อย่างไรว่า แนวทางที่กำลังเดินนั้น ถูกต้อง

เคยได้ยินคำนี้ไหม…

อยากสุขภาพดี ให้ไปถามคนที่สุขภาพดี อยากประสบความสำเร็จ ให้ไปถามและเรียนรู้จากคนที่ประสบความสำเร็จ ไม่ใช่ฟังคำแนะนำจากคนที่ “ล้มเหลว”

ถ้าอยากสุขภาพดี แล้วไปถามคนป่วย ก็จะได้คำตอบที่ว่า ห้ามทำอย่างโน้น ห้ามทำอย่างนี้ แต่ถ้าไปถามคนที่สุขภาพดี คุณจะได้วิธีที่จะทำให้ตัวเอง “สุขภาพดี”

ในปัจจุบัน โค้ช กูรู ที่ประสบความสำเร็จทั้งแท้และเทียมมีอยู่มากมาย แต่สิ่งที่แตกต่างจากคนที่ประสบความสำเร็จ และคนล้มเหลวคือ คนที่ประสบความสำเร็จ จะมีสิ่งที่คนล้มเหลวไม่มี และคนที่ล้มเหลว ก็จะมมีสิ่งที่คนประสบความสำเร็จไม่มี เช่นกัน

การหาแบบอย่างที่ดี จึงเป็นแนวทางที่ล้ำค่าให้กับมือใหม่… ค้นหาให้เจอ เทรดเดอร์หรือนักลงทุนที่ประสบความสำเร็จในตลาดอย่างแท้จริง แล้วเรียนรู้จากบุคคลนั้นให้มาก ๆ

อารมณ์ที่กำหนดชะตาชีวิตด้านการเทรด

ภาพแสดงอารมณ์ ที่เป็นอุปสรรค์ในการลงทุนหรือการเทรดในทุก ๆ ตลาด โดยมีอารมณ์ความโลภและความกลัว ที่เทรดเดอร์หรือนักลงทุนจะต้องควบคุมและเอาชนะอารมณ์เหล่านี้ให้ได้เป็นอย่างดี

อะไรคือความโลภ

ความโลภ คือหนึ่งในอารมณ์ที่เป็นอุปสรรค์อย่างยิ่งใหญ่ในการเทรด เมื่อไหร่ก็ตามที่เทรดเดอร์ ไม่เทรดตามแผน หรือมีความคิดว่า กราฟโดนลาก เดี๋ยวมันจะต้องกลับมาคืน เพราะไม่ยอมเสีย หรือกราฟกำลังถูกทาง แต่ไม่ยอมปิดตามแผนเพราะคิดว่า มันยังไปได้อีกไกล จะต้องเทรดได้เพิ่มมากขึ้น

อะไรคือความกลัว

ความกลัว ก็เป็นอีกหนึ่งอารมณ์ที่เกิดขึ้นได้บ่อย เป็นอุปสรรค์อย่างยิ่งกับการเทรด เมื่อกราฟโดนลาก หากปิดขาดทุน ก็กลัวว่าจะขาดทุน จึงหาเหตุผลมาสนับสนุนว่า เดี๋ยวกราฟมันก็กลับมา หรือเทรดถูกทางแล้วแต่ไม่ยอมปิด เพราะกลัวว่าจะเสียโอกาสได้กำไรน้อย

อารมณ์คืออะไร

ความโลภ ความกลัว และความหวัง คืออารมณ์ที่สามารถครอบงำเทรดเดอร์ได้ตลอดเวลา บ่อยครั้งที่มีอารมณ์แบบนี้ มีแผนดีแค่ไหนก็ไม่สามารถเอาชนะตลาดได้ เพราะมีแต่อารมณ์ที่ทำตามใจตนเพียงเท่านั้น โดยขาดสติยับยั้งชั่งใจ จนกระทั่งเกิดความเสียหาย เอาคืนไม่ได้ในที่สุด

ระดับความสำคัญของจิตวิทยา

จิตวิทยาการลงทุน คือเรื่องของพฤติกรรมของการเทรดและการลงทุน จะพูดง่าย ๆ ก็คือการควบคุมอารมณ์และจิตใจของผู้ลงทุน เผื่อไม่ให้ผิดพลาด และเป็นไปตามแผน ซึ่งเทรดเดอร์ส่วนใหญ่ที่เข้ามาในตลาดแล้วล้มเหลว ส่วนใหญ่เกิดจากความผิดพลาดทางจิตวิทยา มากกว่าระบบของการลงทุน

มีการจัดอันดับและความสำคัญของปัจจัย ว่ามีอะไรบ้างส่งผลต่อความสำเร็จในการลงทุน มีผู้ที่แบ่งหรือจัดลำดับความสำคัญไว้ดังนี้

ภาพระดับความสำคัญของการลงทุนที่ประสบความสำเร็จ โดยมีจิตวิทยาการลงทุน เป็นพื้นฐานและมีความสำคัญถึง 60% แม้จะเทรดไม่เก่ง จัดการเงินทุนไม่คล่อง แต่สามารถเอาชนะตลาดได้ หากเข้าใจเรื่องของจิตวิทยา เพราะคือสิ่งที่ควบคุมพฤติกรรมหลักของการลงทุน

• จิตวิทยาการลงทุน 60%: หัวใจหลักของการลงทุน เป็นสิ่งที่อยู่เบื้องหลังและควบคุมเทรดเดอร์หรือนักลงทุน เป็นทำทุกอย่างให้เป็นไปตามแผน
• การบริหารจัดการเงินทุน (MM) 30%: การจัดการเงินทุน เป็นปัจจัยรองจากจิตวิทยา แม้จะมีระบบเทรดที่สามารถชนะได้ 50:50 แต่ถ้าทำเรื่องนี้ได้ดี ก็มีโอกาสชนะตลาดได้เช่นกัน
• ระบบเทรด 10%: เทรดเดอร์ทุกคน ล้วนแสวงหาระบบเทรดเป็นสิ่งแรก แต่ในความเป็นจริง ยังมีปัจจัยอื่น ๆ ที่จะทำให้สามารถชนะตลาดได้มากกว่า

แม้ไม่มีระบบเทรดขั้นเทพ แต่มีจิตวิทยาและการจัดการเงินทุนที่ดี ก็มีเปอร์เซ็นต์สูงมากที่จะสามารถเอาชนะตลาดได้ในระยะยาว และนี่คือสิ่งที่คนส่วนใหญ่ผิดพลาด เสมือนติดกระดุมข้ามเม็ด โดยไม่คำนึงถึงเม็ดแรกให้ถูกต้อง

ความคิดที่ถูกต้อง นำมาซึ่งการเริ่มต้นที่ถูกต้อง

เธอจงระวังความคิด เพราะความคิดจะนำไปสู่ ความเชื่อ

เธอจงระวังความเชื่อ เพราะความเชื่อจะนำมาสู่ คำพูด

เธอจงระวังคำพูด เพราะคำพูดจะนำไปสู่ การกระทำ

เธอจงระวังการกระทำ เพราะการกระทำจะนำไปสู่ นิสัย

เธอจงระวังนิสัย เพราะนิสัยจะนำไปสู่ ชะตาชีวิต

คุณสามารถสร้างชะตาชีวิต ได้ด้วยสิ่งที่เรียบง่ายที่สุดนั่นก็คือ “ความคิด” เมื่อมีความคิดที่ถูกต้อง สิ่งต่อมาก็ย่อมถูกต้องเช่นเดียวกัน ถ้าคุณอยากประสบความสำเร็จในการเป็นเทรดเดอร์หรือนักลงทุน สิ่งที่จะต้องค้นหาสิ่งแรก นั่นคือ เป้าหมายที่ถูกต้อง

เป้าหมายของการเป็นเทรดเดอร์หรือนักลงทุน

การตั้งเป้าหมายผิด นำมาซึ่งหนทางที่ผิด เสมือนเดินเรือ ถ้าตั้งเข็มทิศผิดเพียงเล็กน้อย การเดินทางก็จะค่อย ๆ ห่างออกไปจากเป้าหมายที่แท้จริง

ภาพแสดงถึงข้อเปรียบเทียบ ระหว่างคนส่วนใหญ่ในตลาดที่ล้มเหลว และคนที่ประสบความสำเร็จในตลาดส่วนใหญ่ เริ่มจากแนวคิดที่แตกต่าง นำมาซึ่งเป้าหมายที่แตกต่าง ส่งผลไปถึงการกระทำที่แตกต่างเช่นเดียวกัน

• คนส่วนใหญ่ในตลาด: อยากรวยเร็ว หาเงินได้ครั้งเยอะ ๆ
• คนสำเร็จในตลาด: เป้าหมายคือ การอยู่ในตลาดให้ได้ในระยะยาว

เพียงมีเป้าหมายที่แตกต่างกัน ผลลัพธ์ยิ่งแตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด

• คนส่วนใหญ่ในตลาด: เห็นว่าเป็นโอกาสในการทำกำไร ที่สามารถหาได้อย่างรวดเร็ว จึงไม่พยายามฝึกฝนอย่างดีเสียก่อน รีบเข้ามา รีบเทรด ท้ายที่สุดการเอาชนะตลาดไม่ง่ายอย่างที่คิด ก็ยอมแพ้แล้วเดินออกไป พอจะมีทุนอีกครั้งก็กลับมาทำแบบเดิมซ้ำ ๆ จึงไม่สามารถชนะตลาดได้อย่างแท้จริง
• คนสำเร็จในตลาด: มีเป้าหมายชัดเจนว่า จะต้องอยู่ในตลาดนี้ให้ได้ในระยะยาว โดยการเรียนรู้อย่างถ่องแท้ แล้วค่อย ๆ เริ่มต้นลงทุน มีเป้าหมายในการเก็บกำไรเพียงเล็กน้อย ให้ได้ในทุก ๆ วันอย่างสม่ำเสมอ ไม่โลภใช้เงินก้อนเล็ก ไปหาเงินก้อนใหญ่ ทำทุกอย่างให้เรียบง่ายตามความเป็นจริง
• จะเกิดอะไรขึ้น: ถ้าคนส่วนใหญ่เข้ามาหวังรวยอย่างรวดเร็ว และรวยจริงอย่างที่หวังไว้ คำถามคือ เค้าเหล่านั้นจะหยุดแล้วออกไปใช้ตังค์ หรือจะเทรดเพื่อหวังรวยเพิ่มขึ้นไปอีก เปล่าเลย เขาจะยังเทรดจนกระทั่งหมดตัวต่างหาก เพราะเค้าไม่ได้หวังในระยะยาว เค้าหวังแค่เพียงระยะสั้น แบบไม่มีกำหนดว่าจะต้องหยุดตอนไหน แล้วจะต่างอะไรจากการพนัน…

เมื่อเป้าหมายต่างกัน การกระทำย่อมต่างกัน คนหนึ่งจะเทรดหนักแบบไม่มีความรู้พร้อม อีกคนค่อย ๆ เรียนรู้ เก็บเล็กผสมน้อย จนกระทั่งกำไรมันทบต้น คุณคิดว่าใคร ที่จะอยู่ได้อย่างดีในตลาด

พฤติกรรมที่เกิดขึ้นซ้ำ ๆ

เมื่อมีเป้าหมายที่ถูกต้อง ที่มาจากความคิดที่ถูกต้อง และหวังที่จะอยู่ในตลาดให้ได้ในระยะยาว สิ่งที่จะต้องทำต่อนั่นก็คือ ทำมันอย่างต่อเนื่อง จะกระทั่งเกิดพฤติกรรมซ้ำ ๆ สร้างเป็นนิสัยที่ดี นิสัยแห่งการลงทุน นิสัยแห่งความสำเร็จ นิสัยแห่งการมีวินัย

จะเห็นได้ว่า คนรวย ทำอะไรก็รวย ทำอะไรก็สำเร็จ ในระหว่างเดียวกัน คนที่ยังไม่รวย ทำอะไรก็ผิดพลาด ทำอะไรก็ล้มเหลว ไม่ใช่ว่าคนกลุ่มนี้จะไม่เก่ง ไม่มีความรู้ หรือไม่มีความสามารถ แต่อาจจะมีเพียงบางอย่างที่ผิดพลาด ที่ควบคุมตัวเขาอยู่เบื้องหลัง และไม่มีทางแก้ไขได้โดยง่าย จนกว่าจะได้มีการกลับมาทบทวนตัวเองตั้งแต่เริ่มต้น แนวคิด เป้าหมาย จนมาถึงการกระทำ

การพัฒนาตัวเอง ในด้านจิตวิทยาไม่เพียงแค่ในวงการลงทุน การพัฒนาตนเองในด้านอื่น ๆ เช่นกัน สิ่งแรกที่จะต้องกำหนด เพื่อกำหนดชะตาชีวิต นั่นก็คือ การมีเป้าหมายที่ชัดเจนว่าต้องการจะเป็นอะไร มีชีวิตแบบไหน

ในวงการ การลงทุนก็เช่นกัน การมีเป้าหมายที่ถูกต้อง จะเป็นตัวกำหนดให้เขาเหล่านั้น คิด พูด ทำ ในแบบที่ต้องการจะเป็น จะกระทั่งเป็นพฤติกรรมที่เกิดขึ้นได้ซ้ำ ๆ นั่นเอง

เป็นนายเหนืออารมณ์เพื่อเอาชนะตลาดอย่างยั่งยืน

แม้มีเป้าหมายที่ชัดเจนแล้ว ว่าต้องการจะเป็นอะไร ไม่ใช่ว่าคิดจะเป็นก็เป็นได้เลย บางคนอายุ 20 บางคนอายุ 30 บางคน 40-50 สะสมความคิดลบ ๆ กับตัวเองมานับปีไม่ถ้วน อยู่ ๆ นึกจะเปลี่ยนความคิดที่สะสมมา ก็เป็นไปได้ยาก เพราะจะขัดกับความเชื่อเดิมที่เคยยึดนำเอาไว้

เมื่อมีเป้าหมายชัดเจน จำเป็นที่จะต้องยืนยันเป้าหมาย จนกระทั่งจิตใต้สำนึกเชื่อจริง ๆ ว่า นั่นคือหนทางหรือชีวิตใหม่ของคุณ ในระหว่างนี้สิ่งที่จะยึดโยงคุณกับเป้าหมายใหม่ได้นั้น จะต้องอาศัยสติ เพราะสติคือสิ่งที่อดีตและอนาคตไม่สามารถควบคุมได้ เมื่อไหร่ก็ตามที่มีสติ นั่นคือการอยู่กับปัจจุบัน

สติจะเป็นตัวควบคุมคุณให้อยู่กับปัจจุบัน เป็นนายเหนืออารมณ์ และเมื่อไหร่ที่มีสติ อารมณ์ความโลภ และความกลัว ที่เป็นอุปสรรคกับการเทรดก็จะทำอะไรไม่ได้ และเมื่อไหร่ที่ขาดสติ อารมณ์ก็จะทำร้ายคุณได้ทุกเมื่อ การพัฒนาจิตวิทยาการเทรดและการลงทุนก็คือ การควบคุมตัวเองและจิตใจ ไมให้อารมณ์มาทำให้คุณเสียหาย

วิธีเทรดให้ได้ แบบไร้อารมณ์ หนทางพัฒนาไปสู่ความสำเร็จอย่างยั่งยืน

ดังที่ได้กล่าวไปแล้ว เชื่อว่าหลายคนเข้าใจดีว่า จะต้องมีความคิด เป้าหมายให้ถูกต้อง แต่จะพัฒนาตรงนี้อย่างไรให้เป็นรูปธรรม ถึงตรงนี้มีวิธีง่าย ๆ ที่ทำได้เลย

ภาพวงจรที่จะสามารถเอาชนะตลาดให้ได้อย่างยิ่งยืน โดยการนำเอาความรู้ที่มี ออกมาใช้ให้เป็นรูปธรรม โดยสอดคล้องกับเป้าหมาย แผนการ ผลลัพธ์ ขับเคลื่อนไปสู่จุดที่ต้องการ

• ตั้งเป้าหมาย: ฝันถึงคนที่คุณต้องการจะเป็น แล้วกำหนดเวลาที่แน่ชัด เรียนรู้ พัฒนาตัวเองทุกวิถีทางว่า คุณที่คุณต้องการจะเป็น มีคุณสมบัติแบบไหน ต้องมีความรู้อะไร แล้วเดินทางสู่เส้นทางนั้นอย่างไม่หยุดหย่อน เช่น การเป็นเทรดเดอร์ที่ประสบความสำเร็จ อยู่ได้เป็นอย่างดีในระยะยาว
• แผนการ: วางแผนโดยละเอียดว่า การที่จะเป็นเทรดเดอร์ที่ประสบความสำเร็จในระยะยาว จะต้องรู้อะไรบ้าง และวางเป้าหมายย่อยและแผยการย่อง เช่น เก็บกำไรวันละ 1% > วางแผนก่อนเทรด > จดบันทึกการเทรด > เรียนรู้การเทรดวันละ 10 นาที
• เช็คผลลัพธ์: สิ่งที่จะทำให้เป้าหมายพัฒนาเดินทางไปเรื่อย ๆ ได้ จะต้องมีการเช็คผลลัพธ์ พัฒนาและปรับแผนอยู่เสมอ เช่น เมื่อทำตามแผนแล้ว ผลลัพธ์เป็นไปตามแผนหรือไม่ ผิดพลาดตรงไหน ก็พัฒนาปรับแผนเพื่อไปสู่เป้าหมาย จงอย่าลืมว่า “วิธีการเปลี่ยนได้ แต่เป้าหมาย ห้ามเปลี่ยน”
• ทำให้เป็นรูปธรรม: สิ่งที่จะทำให้เป็นรูปธรรมได้ดีที่สุดคือ การเขียน เริ่มเขียนตั้งแต่เป้าหมายแล้วทบทวนซ้ำ ๆ เขียนบันทึกการเทรด แผนก่อนเทรด ระหว่างเทรด และผลการเทรด จากนั้นให้กลับมาทบทวน วิเคราะห์ หาหนทางแก้ไข ถ้าหากไม่ได้ตามแผน ทำสิ่งนี้ไม่ช้าก็เร็ว ไม่ว่าจะเป็นเป้าหมายในระยะยาว กลาง สั้น หรือการเทรด จะค่อย ๆ พัฒนาดีขึ้นได้อย่างแน่นอน

สรุป

จิตวิทยาการลงทุน คือการควบคุมตัวเอง ให้ลงทุนได้อย่างประสบความสำเร็จ เป็นฐานหลักที่เทรดเดอร์หรือนักลงทุน จะต้องเริ่มลงมือทบทวนและพัฒนา ถ้าทำสิ่งนี้ได้ดี โอกาสประสบความสำเร็จในการเทรด หรือเดินในเส้นทางสายนี้มากถึง 60% และเรียนรู้การจัดการเงินทุน จะสามารถเพิ่มปัจจัยที่จะประสบความสำเร็จได้อีก 30%

แม้จะมีวิธีเทรดที่ห่วยแตก ขอเพียงทำเรื่องพื้นฐานได้ดี ในหนทางที่ถูกต้อง ก็มีโอกาสเอาชนะตลาดได้ในระยะยาว

เทรดเดอร์หลายคนทราบดี ว่าเมื่อผิดพลาดหรือล้มเหลว สาเหตุเป็นเพราะอะไร เช่น ไม่ทำตามแผน อารมณ์ครอบงำ ทำให้เกิดความโลภ นั่นแหละคือสิ่งที่เกิดขึ้นซ้ำ ๆ โดยที่ไม่ทำเรื่องของจิตวิทยา หรือการควบคุมตนเอง ให้เป็นไปในทางที่ถูกที่ควร แต่ไปโฟกัสที่ระบบเทรด หรือการเอาชนะตลาดในระยะสั้น ผลลัพธ์จึงไม่ต่างไปจากเดิม…