อ่านค่า VIX ยังไง? มองเห็นตลาดไกลกว่าคนอื่น

ค่า VIX คืออะไร?

• VIX (Volatility Index) หรือที่รู้จักกันในชื่อ “ดัชนีความกลัว” (Fear Index) คือดัชนีที่สะท้อน ความคาดหวังของนักลงทุนต่อความผันผวนของตลาดในอนาคต
• พัฒนาโดย CBOE (Chicago Board Options Exchange) โดยคำนวณจาก ราคาของออปชันบนดัชนี S&P 500 ภายในช่วงเวลา 30 วันข้างหน้า
• พูดง่าย ๆ ค่า VIX คือการวัดว่า “ตลาดคาดว่าความผันผวนในอนาคตจะมากน้อยแค่ไหน”
• ถ้า VIX สูง = นักลงทุนคาดว่าตลาดจะมีความผันผวนมาก (ความไม่แน่นอนสูง, บรรยากาศตึงเครียด)
• ถ้า VIX ต่ำ = นักลงทุนคาดว่าตลาดจะนิ่ง หรือมีความมั่นใจในทิศทางของตลาด

ตัวอย่างให้เห็นภาพง่าย

• VIX = 15 บ่งบอกว่าตลาดมองว่าความผันผวนในช่วง 30 วันข้างหน้าอยู่ในระดับต่ำ
• VIX = 35 แสดงว่าตลาดกำลังตื่นตระหนก เช่น ช่วงวิกฤตโควิด ตลาดหุ้นร่วงแรง นักลงทุนไม่มั่นใจ

ทำไมค่า VIX ถึงสำคัญ?

• นักลงทุนสายเทคนิคและแม้แต่นักลงทุนสถาบัน ใช้ VIX เป็น “เครื่องชี้วัดอารมณ์ของตลาดการเงิน”
• มันสามารถเป็นสัญญาณเตือนภัยล่วงหน้า ก่อนตลาดเกิดการแกว่งตัวแรง
• การเข้าใจค่า VIX จึงเหมือนมี “เรดาร์” ตรวจจับความไม่ปกติของตลาดก่อนคนอื่น

VIX Volatility Index ถูกพัฒนาโดย CBOE (Chicago Board Options Exchange) โดยมีภาพของกราฟ VIX เป็นเผยให้เห็นถึงการผันผวนในกรอบเวลา 1 วันด้วย  

ความสัมพันธ์ระหว่างค่า VIX กับความผันผวนของตลาด

ความสัมพันธ์ระหว่างค่า VIX กับความผันผวนของตลาด

ค่า VIX มีความสัมพันธ์โดยตรงกับ “ความคาดหวังของความผันผวนในอนาคต” ไม่ใช่ผันผวนที่เกิดขึ้นแล้ว และโดยทั่วไปจะมีความสัมพันธ์ในทิศทางตรงข้ามกับทิศทางของตลาดหุ้น โดยมีรายละเอียดสำคัญดังนี้

1. VIX ขึ้น = ตลาดเสี่ยงสูง ความผันผวนเพิ่ม

• เมื่อค่า VIX พุ่งสูง แสดงว่านักลงทุน คาดว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงรุนแรงในตลาดในอีก 30 วันข้างหน้า
• มักเกิดในสถานการณ์ที่ตลาดมีความไม่แน่นอน เช่น ข่าวเศรษฐกิจ ลบ, วิกฤตทางการเมือง, วิกฤตสุขภาพ (เช่น โควิด-19)
• ตัวอย่างเช่น ในปี 2020 ช่วงโควิด ค่า VIX เคยพุ่งทะลุ 80 ซึ่งเป็นระดับที่สูงมาก แสดงถึงความโครตตื่นตระหนก

2. VIX ลง = ตลาดนิ่ง มั่นใจมากขึ้น

• ค่า VIX ต่ำ (เช่น ต่ำกว่า 15) แสดงว่านักลงทุนเชื่อมั่นในเสถียรภาพของตลาด
• เห็นได้ในช่วงที่ตลาดหุ้นขาขึ้นต่อเนื่อง เศรษฐกิจแข็งแกร่ง ไม่มีเหตุการณ์ไม่คาดฝัน
• อย่างไรก็ตาม VIX ที่ต่ำเกินไปก็อาจบ่งชี้ว่า “ตลาดเริ่มประมาท” หรือเข้าสู่ภาวะ Overconfidence ได้เช่นกัน

3. ความสัมพันธ์แบบกลับทิศกับดัชนีหุ้น

• ปกติแล้ว เมื่อ ดัชนี หุ้นอย่าง S&P 500 ร่วงลง ค่า VIX มักจะพุ่งสูงขึ้น
• ตรงกันข้าม เมื่อ S&P 500 พุ่งขึ้น ค่า VIX มักจะลดลง
• ความสัมพันธ์นี้ทำให้ VIX ถูกใช้เป็นตัวช่วย “hedge” หรือป้องกันความเสี่ยงจากการลงทุนในหุ้น

ภาพเผยถึงค่า VIX ถ้ายิ่งสูง นักลงทุนก็คาดว่าจะผันผวนมาก แต่ถ้าต่ำ นักลงทุนก็คาดไว้ว่าตลาดจะนิ่ง 

การใช้ค่า VIX ควบคู่กับอินดิเคเตอร์อื่น

1. VIX + RSI (Relative Strength Index)

• RSI วัดความแข็งแรงของราคาในช่วงเวลาหนึ่ง
• เมื่อ VIX สูงมาก (เช่น >30) + RSI ของดัชนี S&P 500 ต่ำมาก (เช่น <30)  ตลาดอาจ Oversold
• เป็นจุดที่เทรดเดอร์บางรายรอ “เข้าเก็บของ” เมื่อเห็นโอกาสเกิดการรีบาวด์

ตัวอย่าง

ค่า VIX อยู่ที่ 35
RSI ของ S&P 500 = 25  ตลาดถูกเทขายหนักและกลัว  สัญญาณกลับตัวอาจใกล้เข้ามา

2. VIX + MACD (Moving Average Convergence Divergence)

• ใช้ MACD เพื่อดูทิศทางแนวโน้ม
• เมื่อ VIX สูง + MACD เริ่มตัดขึ้นเหนือ Signal Line  สัญญาณกลับตัวขึ้นของตลาด
• หรือในช่วง VIX ต่ำ + MACD ตัดลง = ตลาดเริ่มหมดแรง  ระวังการพักฐาน

 ใช้คู่กันเพื่อตรวจสอบว่า “ความกลัว” สะท้อนในราคาจริงหรือยัง

3. VIX + Bollinger Bands

• Bollinger Bands ใช้วัดความผันผวนของราคา
• หากราคาอยู่ “ล่างสุดของ Bollinger Band” + VIX สูง = ตลาด Overreact  โอกาสเด้งกลับ
• หรือหากราคาวิ่งบน Band สูงสุด + VIX ต่ำผิดปกติ = ตลาดอาจ “ประมาท” เกินไป

 ช่วยจับสัญญาณเสี่ยงในช่วงราคาวิ่งแรงแบบไม่สนข่าวร้าย/ดี

4. VIX + Put/Call Ratio (PCR)

• PCR วัดอัตราส่วนของการซื้อ Put Options (การป้องกันความเสี่ยงขาลง) เทียบกับ Call Options
• หาก VIX สูง + PCR สูง = นักลงทุน “กลัวจริง”
• แต่หาก VIX สูง + PCR ต่ำ = นักลงทุนอาจเพิ่งเริ่มตื่นกลัว ยังไม่ถึงจุดสุดขีด

 การดูทั้งคู่ช่วยให้รู้ว่า ความกลัวนั้น “แพร่หลาย” แค่ไหน

5. VIX + Moving Average (MA)

• ใช้ Moving Average ของดัชนีหุ้น (เช่น S&P 500) เพื่อตรวจแนวโน้มหลัก
• ถ้า VIX สูง + ราคาอยู่ต่ำกว่าเส้น MA 200 วัน  ตลาดขาลงชัดเจน
• แต่ถ้า VIX ลดลง + ราคาทะลุ MA 50 วันขึ้น  สัญญาณตลาดเริ่มฟื้น

ในช่วงวิกฤตโควิด-19 ปี 2020 ค่า VIX พุ่งสูงขึ้นแบบที่ไม่เคยมีมาก่อน จุดสูงสุดที่บันทึกไว้ อยู่ที่ประมาณ 82.69 (และ intraday high อาจสูงกว่าเล็กน้อย แต่ไม่ถึง 100)

ตารางที่ 1 แสดงถึง ประโยชน์และแนวทางการใช้ VIX ควบกับการใช้อินดิเคเตอร์ 

ข้อควรระวังในการวิเคราะห์ด้วยค่า VIX

1. ค่า VIX วัด “ความคาดหวัง” ไม่ใช่ “สิ่งที่เกิดขึ้นจริง”

• VIX ไม่ได้บอกว่าตลาดกำลังผันผวน แต่เป็นการคาดการณ์ว่าตลาดจะผันผวนในอนาคต 30 วันข้างหน้า
• ดังนั้น ค่า VIX อาจสูง แต่ตลาดยังไม่แกว่งแรงก็ได้

 อย่าใช้ VIX เป็นสัญญาณเข้าเทรดเดี่ยว ๆ ควรดูพฤติกรรมราคาและ อินดิเคเตอร์ อื่นประกอบด้วย

2. ความสูงของค่า VIX ไม่มีจุด “ตายตัว”

• ค่า VIX ที่สูงในอดีตอาจเป็นระดับต่ำในอนาคต
• เช่น ในช่วงปกติ VIX ที่ 25 ถือว่าสูง แต่ในช่วงวิกฤต อาจต้องแตะ 50+ จึงถือว่า “สุดขีด”
• ความหมายของ “สูงหรือต่ำ” ขึ้นอยู่กับบริบทของเศรษฐกิจโลก ณ เวลานั้น

อย่ายึดตัวเลขเป๊ะ ควรดูเป็น “แนวโน้ม” และ “อัตราการเปลี่ยนแปลง”

3. ค่า VIX อาจมีความล่าช้า หรือผิดพลาดในบางสถานการณ์

• ในบางจังหวะ VIX อาจไม่ตอบสนองต่อข่าวร้ายทันที
• หรือตอบสนองมากเกินจริงเมื่อเกิด panic หรือ flash crash

ควรจับคู่กับการอ่าน Volume และพฤติกรรมแท่งเทียนเพื่อยืนยันแนวโน้ม

4. การเทรดโดยใช้ค่า VIX ตรง ๆ ทำได้ยาก

• คุณไม่สามารถ “ซื้อขายค่า VIX โดยตรง” ได้เหมือนหุ้นหรือ ทอง
• หากจะเทรด ต้องผ่าน VIX Futures, ETF ที่อิง VIX (เช่น VXX, UVXY) ซึ่งมีค่าเสื่อมตามเวลา (contango)

มือใหม่ควรระวังการถือ VIX ETF ระยะยาว อาจขาดทุนแม้ VIX จะไม่ได้ลงมากก็ตาม

5. ไม่ใช่ทุกตลาดใช้ VIX ได้ผลเท่ากัน

• VIX คำนวณจาก S&P 500 (ตลาดหุ้นสหรัฐฯ) หากคุณ เทรด Forex, Crypto หรือหุ้นไทย ค่า VIX เป็นแค่ “สัญญาณทางอ้อม”
• ต้องดูคู่ขนานเช่น VXN (VIX ของ NASDAQ), OVX (VIX ของน้ำมัน), GVZ (VIX ของทองคำ) หรือดัชนีความผันผวนเฉพาะกลุ่มอื่น

จากภาพจะเห็นได้ว่า กราฟเคยมึค่า VIX = 18 ต่ำสุด ก่อนจะพุ่งสูงขึ้นไปที่ประมาณ 36 ก่อนจะย่อลงมาอยู่ที่ 22.74 ณ ปัจจุบัน ซึ่งแสดงให้เห็นว่าภาวะตลาดมีการเปลี่ยนแปลงในช่วงนั้นเป็นอย่างไร

ตัวอย่างการใช้ค่า VIX ในภาวะตลาดจริง

ตัวอย่างที่ 1: วิกฤตโควิด-19 (กุมภาพันธ์–มีนาคม 2020)

• สถานการณ์ ข่าวการแพร่ระบาดของ COVID-19 ลามทั่วโลก นักลงทุนหวาดกลัวผลกระทบทางเศรษฐกิจ
• ค่า VIX
  • วันที่ 19 ก.พ. 2020: VIX อยู่ที่ ~14 (ตลาดยังสงบ)
  • วันที่ 16 มี.ค. 2020: พุ่งแตะ ~82.69 จุด (จุดสูงสุดตลาดกาล ตั้งแต่มีการบันทึกเมื่อปี 1993)
• ตลาดหุ้น
  • ดัชนี S&P 500 ร่วงกว่า 30% ภายใน 1 เดือน
• การวิเคราะห์
  • ค่า VIX พุ่งแรง สะท้อนความกลัวสูงสุด
  • เป็นสัญญาณว่า Panic Sell ใกล้ถึงจุดสุดท้าย นักลงทุนมืออาชีพเริ่มทยอยเข้าซื้อในช่วง VIX พีค
  • เมื่อ VIX สูงสุดแบบฉับพลัน มักเป็น “จุดกลับตัว” ของตลาดในระยะกลาง

ตัวอย่างที่ 2: ช่วงตลาดสงบก่อนเกิดวิกฤต (กลางปี 2017)

• สถานการณ์: ตลาดหุ้นสหรัฐฯ อยู่ในช่วงขาขึ้นต่อเนื่อง ไม่มีข่าวลบ
• ค่า VIX
  • ตลอดปี 2017 VIX เฉลี่ยอยู่ที่ ~10-12 ต่ำเป็นประวัติการณ์
• ตลาดหุ้น
  • S&P 500 ปรับตัวขึ้นต่อเนื่องอย่างมั่นคง
• การวิเคราะห์
  • ค่า VIX ต่ำผิดปกติ สะท้อน “ความมั่นใจเกินไป”
  • เทรดเดอร์บางรายมองเป็นสัญญาณเตือนว่า ตลาดอาจ “ประมาทเกินไป” และเสี่ยงเกิดการย่อตัวเมื่อเจอข่าวร้าย
  • VIX ต่ำมาก ไม่ได้แปลว่าปลอดภัย แต่แปลว่าตลาดอาจ “ลืมความเสี่ยง” เตรียมวางแผนป้องกัน

ตัวอย่างที่ 3: สงครามรัสเซีย–ยูเครน (กุมภาพันธ์ 2022)

• สถานการณ์: รัสเซียเริ่มรุกรานยูเครน ราคาน้ำมันและทองพุ่งสูง
• ค่า VIX
  • พุ่งจาก ~18 ไปถึง ~35 จุด ภายในไม่กี่วัน
• ตลาดหุ้น
  • S&P 500 แกว่งแรง และมีการย่อตัวแรงหลายวัน
• การวิเคราะห์
  • VIX เพิ่มขึ้นเร็ว ทำให้ ตลาดตื่นตระหนก
  • แต่ไม่มีการพุ่งถึงระดับ 60–80  สะท้อนว่า “กลัวแต่ยังไม่ Panic สุดขีด”
  • เทรดเดอร์สามารถรอให้ VIX เริ่มลดลง เป็นสัญญาณว่า “ความกลัวเริ่มคลี่คลาย” แล้วค่อยทยอยเข้าซื้อ

ภาพนี้เผยถึงเมื่อปี 2022 ในช่วงสงครามรัสเซีย-ยูเครน กุมภาพันธ์ มีค่า VIX เริ่มต้นประมาณ 20 แต่เมื่อจบเดือนปรากฏว่า สูงไปถึง 35 นั่นแสดงให้เห็นถึงความผันผวนของตลาดในช่วงนั้น

ตารางที่ 2 สรุปแนวทางการใช้ VIX จากตัวอย่างจริง

คลิปที่น่าสนใจ

ขอแนะนำคลิปที่จะเปิดเผยถึงเรื่อง VIX ได้อย่างละเอียด และ เข้าใจง่ายจากช่อง InterGOLD Gold Trade แน่นอนเลยว่าเนื้อหาสำคัญที่จะบอกถึงแนวโน้มของตลาดได้เป็นอย่างดี 

วัดความกลัวของตลาดด้วย VIX INDEX : Five Minute For Investing EP.21

• 00:00​​ – บทนำ 
• 00:10 – เนื้อหา
• 02:02 – VIX INDEX

สรุป

• VIX คือดัชนีความกลัว: วัดความผันผวนของตลาดหุ้นสหรัฐฯ และคาดการณ์การเคลื่อนไหวใน 30 วันข้างหน้า
• ค่า VIX ต่ำ (<15): ตลาดสงบ ไม่มีความกลัว
• ค่า VIX กลาง (15–25): ตลาดเริ่มมีความกลัว
• ค่า VIX สูง (25–40): ตลาดกลัวมาก
• ค่า VIX สูงสุด (>40): ตลาดตกใจสุด ๆ
• ใช้ VIX ควบคู่กับเครื่องมืออื่น เช่น RSI, MACD เพื่อเพิ่มความแม่นยำในการวิเคราะห์
• VIX เป็นการคาดการณ์ล่วงหน้า ไม่ใช่ความจริงที่เกิดขึ้นจริง
• ใช้ VIX ร่วมกับการวิเคราะห์ราคาและอินดิเคเตอร์อื่น ๆ เพื่อช่วยในการตัดสินใจเทรด

อ้างอิง

• VIX คือ อะไร?: https://www.finnomena.com/mr-messenger/vix/
• VIX Index (Volatility Index): https://www.krungsri.com/th/personal/mutual-fund/knowledge/glossary/v/VIX-Index-(Volatility-Index)

FAQ — อ่านค่า VIX ยังไง? มองเห็นตลาดไกลกว่าคนอื่น

เขียนโดย

Somchai Witthtaya

ผู้ตรวจทานความถูกต้อง

Chonthicha Poomidon